Γράφουν οι:

Αλέξανδρος Δ. Τζεφεράκος, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Διευθυντής Μονάδας Γονιμότητα & Εξωσωματικής Γονιμοποίησης IVF ΡΕΑ, Επικεφαλής ΕΚΕ Κλινικής ΡΕΑ, Αντιπρόεδρος ΔΣ Κλινικής ΡΕΑ

Δημήτριος Α. Τζεφεράκος, Μαιευτήρας Γυναικολόγος Αναπαραγωγής MD, MSc

Αριστείδης Τζεφεράκος, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Συνεργάτης IVF ΡΕΑ

Ο καρκίνος του μαστού είναι η πιο συχνή κακοήθεια στις γυναίκες παγκοσμίως. Χάρη στην πρόοδο της ιατρικής, η επιβίωση αυξάνεται σημαντικά, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερες γυναίκες να ολοκληρώνουν τη θεραπεία τους και να σκέφτονται την επόμενη ημέρα, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας εγκυμοσύνης.

Το ερώτημα «Μπορώ να αποκτήσω παιδί μετά τον καρκίνο του μαστού;» είναι συχνό και γεμάτο αγωνία.

Επιπτώσεις των θεραπειών στη γονιμότητα

Οι θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού μπορεί να επηρεάσουν την αναπαραγωγική λειτουργία με διαφορετικούς τρόπους:

Χημειοθεραπεία: Ιδιαίτερα τα αλκυλιωτικά φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν ωοθηκική ανεπάρκεια ή μείωση του αποθέματος ωαρίων. Ο κίνδυνος εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας και το σχήμα της θεραπείας.

Ορμονοθεραπεία: Φάρμακα όπως η ταμοξιφαίνη ή οι αναστολείς αρωματάσης συνήθως απαιτούν μακροχρόνια χορήγηση (5-10 έτη). Αυτό μπορεί να καθυστερήσει ή να δυσκολέψει τον οικογενειακό προγραμματισμό.

Ακτινοθεραπεία: Αν και δεν επηρεάζει άμεσα τις ωοθήκες σε καρκίνο του μαστού, μπορεί να έχει επιπτώσεις σε γυναίκες που χρειάζονται θεραπεία σε θωρακική χώρα κοντά στην καρδιά ή τους πνεύμονες, επηρεάζοντας τη γενική υγεία και την ασφάλεια μιας εγκυμοσύνης.

Οι γυναίκες πρέπει ενημερώνονται για τους πιθανούς κινδύνους πριν ξεκινήσουν θεραπεία, ώστε να ληφθούν εγκαίρως μέτρα διατήρησης της γονιμότητας.

Διατήρηση γονιμότητας πριν τη θεραπεία

Η αναπαραγωγική γυναικολογία προσφέρει λύσεις που μπορούν να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα εγκυμοσύνης μετά το τέλος της θεραπείας:

Κρυοσυντήρηση ωαρίων ή εμβρύων: Η πιο καθιερωμένη μέθοδος. Προτείνεται ιδιαίτερα για γυναίκες που δεν έχουν ακόμη αποκτήσει παιδιά.

Κρυοσυντήρηση ωοθηκικού ιστού: Νεότερη τεχνική που εφαρμόζεται σε εξειδικευμένα κέντρα όπως η Μονάδα Γονιμότητας & Εξωσωματικής Γονιμοποίησης IVF ΡΕΑ, επιτρέπει την αποκατάσταση της ορμονικής λειτουργίας και της γονιμότητας.

Χρήση GnRH αγωνιστών: Σε ορισμένα σχήματα χημειοθεραπείας, μπορεί να προστατεύσουν μερικώς τις ωοθήκες, αν και δεν αντικαθιστούν τις μεθόδους κρυοσυντήρησης.

Η συζήτηση με Μαιευτήρα Γυναικολόγο Αναπαραγωγικής Ιατρικής είναι μεγάλης σημασίας πριν την έναρξη της θεραπείας, καθώς θα αποφασίσει με βάση το ιατρικό ιστορικό το καλύτερο πλάνο για τη διαφύλαξη της γονιμότητας

Είναι ασφαλής η εγκυμοσύνη μετά από καρκίνο μαστού;

Η απάντηση είναι ναι. Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA Oncology (2021), η οποία ανέλυσε πάνω από 1200 γυναίκες, έδειξε ότι η εγκυμοσύνη δεν αυξάνει τον κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου του μαστού, ακόμη και σε ασθενείς με ορμονοευαίσθητους όγκους.

Επιπλέον:

• Η εγκυμοσύνη δεν επηρεάζει την επιβίωση
• Δεν παρατηρήθηκε αυξημένος κίνδυνος για συγγενείς ανωμαλίες ή άλλα προβλήματα στα παιδιά
• Η λεγόμενη «προστατευτική επίδραση της εγκυμοσύνης» μετά τον καρκίνο φαίνεται να επιβεβαιώνεται από επιδημιολογικά δεδομένα

Οι οδηγίες του National Comprehensive Cancer Network του 2025, αναφέρουν ότι οι γυναίκες μπορούν να εξετάσουν την εγκυμοσύνη μετά από 2 χρόνια ελεύθερες νόσου, καθώς αυτό το διάστημα είναι πιο κρίσιμο για τον κίνδυνο υποτροπής. Ωστόσο, η απόφαση πρέπει να εξατομικεύεται.

Πότε μπορεί μια γυναίκα να προσπαθήσει για εγκυμοσύνη;

Ο χρόνος εξαρτάται από:

• Τον τύπο του όγκου (ορμονοεξαρτώμενος ή όχι)
• Τη διάρκεια της ορμονοθεραπείας
• Την ηλικία και το αποθεματικό ωαρίων

Σε ορμονοεξαρτώμενους όγκους, συχνά συστήνεται να ολοκληρωθεί ένα μέρος της ορμονοθεραπείας (π.χ. 2-3 χρόνια) και στη συνέχεια, με ιατρική καθοδήγηση, να γίνει προσωρινή διακοπή για εγκυμοσύνη.

IVF και καρκίνος μαστού

Ένα σημαντικό ερώτημα είναι η χρήση της εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF).

Τα διεθνή δεδομένα καθώς και η εμπειρία μας, δείχνουν ότι η εξωσωματική Γονιμοποίηση (IVF) μπορεί να γίνει με ασφάλεια σε γυναίκες με ιστορικό καρκίνου μαστού, αρκεί να χρησιμοποιούνται πρωτόκολλα φιλικά προς τον καρκίνο (π.χ. με λετροζόλη για μείωση των οιστρογόνων). Η στρατηγική πολλές φορές καθορίζεται σε συνεργασία με τον θεράποντα Παθολόγο Ογκολόγο.

Συναισθηματικές και ψυχολογικές πτυχές

Η επιθυμία για μητρότητα μετά από καρκίνο συνδέεται με φόβους, αβεβαιότητα και κοινωνική πίεση.

Η εγκυμοσύνη μετά τον καρκίνο μπορεί να αποτελέσει πηγή δύναμης και αποκατάστασης της κανονικότητας στη ζωή της γυναίκας, δίνοντας παράλληλα θετικά πρότυπα σε άλλες ασθενείς.

Συμπέρασμα

Η εγκυμοσύνη μετά από καρκίνο του μαστού είναι εφικτή και ασφαλής. Η σωστή ενημέρωση, η έγκαιρη διατήρηση της γονιμότητας και η στενή συνεργασία με εξειδικευμένους ιατρούς αποτελούν τα «κλειδιά» για την επίτευξη του ονείρου της μητρότητας.

«Ο καρκίνος του μαστού δεν σημαίνει το τέλος της μητρότητας, αλλά την ανάγκη για σωστό σχεδιασμό και εξειδικευμένη επιστημονική καθοδήγηση»